طی چندسال اخیر و در ایام پایانی سال، همیشه شاهد خبرهای ضد و نقیضی از تولید و پخش و یا عدم پخش مجموعه «کلاه قرمزی» از تلویزیون بودیم و تقریباً تا آستانه نوروز هم مشخص نمی‌شد که آیا این مجموعه در کنداکتور پخش قرار می‌گیرد یا خیر، تا جایی‌که همواره اختلافاتی مبنی‌بر عدم‌توافق میان عوامل برنامه و تلویزیون وجود داشت و عوامل ساخت این برنامه از سازمان صداوسیما به‌دلیل عمل نکردن به تعهدات مالی گله‌مند بودند. سال ۹۶ هم از این اتفاق بی‌نصیب نماند و پس از گمانه‌زنی‌های بسیار و تأیید و تکذیبه‌های فراوان، خبر ساخت این مجموعه برای نوروز ۹۶ تأیید شد و اتفاقاً به تولید هم رسید اما در لحظه آخر در جدول پخش قرار نگرفت، تا این‌که کمتر از یک‌ماه گذشته خبری مبنی‌بر پخش و توزیع این مجموعه در شبکه نمایش خانگی مطرح شد.
طبق گفته‌ها قرار بر این بود که این مجموعه از تابستان سال جاری و توسط شرکت تصویرگستر پاسارگاد، در قالب دی‌وی‌دی و به‌صورت هفتگی پخش خود را آغاز کند. همچنین سایت لوتوس‌پلی نیز قرار بود این مجموعه را به‌صورت همزمان با عرضه نسخه دی‌وی‌دی، به‌شکل آنلاین و قانونی نمایش دهد.
از این موضوع این‌طور استنباط می‌شد که با توجه به تصمیم سازندگان این مجموعه مبنی بر عرضه کلاه قرمزی در شبکه نمایش خانگی، ظاهراً همکاری سازنده این مجموعه و تلویزیون پایان یافته است، اما جعفری‌جلوه، مدیر شبکه دو سیما به‌تازگی در گفت‌وگویی با باشگاه خبرنگاران جوان عنوان کرده است که مجموعه تلویزیونی کلاه قرمزی متعلق به سازمان صداوسیماست و اگر هم ظاهراً سخن از پاره‌ای امتیازات جزئی در مقطعی بیان می‌شود، این قطعاً به‌معنی نفی کلیت تعلق و مالکیت این اثر از رسانه ملی نیست.
وی در ادامه افزوده است: طبیعی است که وقتی برای قیمت‌گذاری ساخت یک اثر، چندبرابر هزینه واقعی مطالبه می‌شود، با مانعی جدی روبه‌رو می‌شویم. اگر به چارچوب‌های حرفه‌ای تمکین شود و مبنا هزینه‌های واقعی با سودی متناسب باشد و جایی برای فضاسازی‌های کاذب باقی نماند، بی‌تردید هیچ مانعی برای پخش مجموعه تلویزیونی «کلاه قرمزی» از تلویزیون وجود نخواهد داشت.
صدا و سیما باید مقتدرانه عمل کند
واقعیت این است که دلخوری میان برنامه‌سازان و تلویزیون، اتفاق تازه‌ای نبوده و نیست و اختلافات این‌چنینی به پیکره بسیاری از برنامه‌ها ضربه زده است. نمونه بارز آن اتفاقاتی است که برای عروسک «جناب‌خان» در خندوانه رخ داد و صاحب این عروسک به‌راحتی آن را از برنامه بیرون کشید و تلویزیون را از حقوق معنوی آن محروم کرد؛ رسانه‌ای که عامل اصلی محبوبیت این شخصیت عروسکی بود، اما در عمل، حق و حقوقی نسبت به آن نداشت. به‌گونه‌ای دیگر می‌توان این اتفاق را درمورد کلاه قرمزی و دیگر شخصیت‌های عروسکی این مجموعه هم دید. گرچه بر کسی پوشیده نیست که کارگردانی هنرمندانه ایرج طهماسب و حمید جبلی، عروسک‌گردان‌ها و صداپیشه‌ها نقش غیرقابل‌انکاری در محبوبیت این برنامه داشتند، اما نباید از حق گذشت که این برنامه به‌واسطه رسانه‌ای همچون تلویزیون شرایط دیده شدن پیدا کرده و طی این سال‌ها برای خود دارای شناسنامه شده است.
به‌نظر می‌رسد مشکل اصلی در این میان، نبود قانون مدونی پیرامون حقوق برنامه‌ها و به‌خصوص شخصیت‌های عروسکی است. در وهله اول تلویزیون به‌عنوان مالک معنوی اثر باید امکان تصمیم‌گیری درخصوص برون‌سپاری یا عدم برون‌سپاری برنامه را داشته باشد و ازسویی دیگر باید شرایط درخور و رضایت‌بخشی برای خود برنامه‌سازان نیز فراهم شود.
ضمن این‌که نباید فراموش کرد که این شخصیت‌ها متعلق به تلویزیون هستند و رضایت طرفین برنامه‌ساز و مدیران صداوسیما باید با الویت قراردادن این شخصیت‌ها به‌عنوان بخشی از هویت هنری جلب شود تا حتی‌المقدور سرنوشت این شخصیت‌های عروسکی دست‌خوش اختلافات مدیران و برنامه‌سازان نشود، همان‌طورکه عامل موفقیت «خندوانه»، امروز روی شیشه‌های اتوبوس‌های شهری درحال تبلیغ کالاهای مصرفی است. نباید فراموش کرد که سرمایه‌های فرهنگی که درطول سال‌ها ممارست و تلاش تبدیل به یک برند شده‌اند، نباید زیر سایه نگاه‌های سلیقه‌ای و تصمیمات شخصی از بین بروند. اگر مسئولان سازمان صدا و سیما پیش‌تر در برابر ساخت فیلم با حضور شخصیت‌های کلاه قرمزی و تبلیغات با استفاده از برند جناب‌خان قاطعانه و مقتدرانه عمل می‌کردند، کار به اینجا نمی‌رسید.
نظر شما